خاطره سفر۷۰ تاجیکستان نوروز ۴۰۴

در تاریخ ۲۸ اسفند 1403  لغایت ۵ فروردین  1404با هواپیمای وارش مطابق 18 لغایت 25 مارچ ۲۰۲۵ به تاجیکستان ودر شهر دوشنبه در هتل هیلتون ۴ شب وشهر قجند ۲ شب وپنجکنت یک شب سکنی گزیدیم  .

در روز اول با دوشنبه آشنا شدیم در روز دوم : پارک رودکی ، مجسمه مشاهیر ، پرچم ملی تاجیکستان ، کتابخانه ملی ، مجلس پارلمان ، کاخ نوروز که مراسم نوروز در کاخ نوروز برگزار می شود ، مجسمه یعقوب لیث صفاری، مجسمه ابو مسلم ، مجسمه شاه اسماعیل سامانی دیدن نمودیم سپس از تالار نوروز که اجلاس های دولت در آن تشکیل می شودو سالن های متعددی شامل تالار دیدار، تالار ارژنگ ، تالار زراند‌ود اکثر قسمت ها از طلا تهیه شده و تالار گلستان بازدید نمودیم . روز سوم از قلعه حصار که مربوط به سه هزارسال قبل است دیدن کردیم
روزهای بعد شهر کوچک گلستان بازدید ومراسم عید نوروز باحضور شهردار برگزار ومراسم بسیار با گروه نوازندگان وجعیت زیاد شهر در محل مخصوص برگزار گردید بعد از آن از پارک ارباب دیدن کردیم وسالنی که رحمانف درسال ۲۰۱۶ در ۱۶ ماه نوامبر ودر سالن با ۱۶ ستون اولین مرتبه ریاست جمهوری تاجیکستان را شروع نمود در طبقه دوم موزه ای ایجاد کرده بودند ، سپس از قلعه وپارک کمال و تله کابین دیدن کردیم ‌بعضی از تله کابین استفاده نمودند
روز سوم‌فروردین از پنجکنت بازدید نمودیم

پنج‌کَنت (Panjakent) یکی از شهرهای تاریخی تاجیکستان است که در غرب این کشور، در نزدیکی مرز ازبکستان و در کنار رود زرافشان قرار دارد. این شهر مرکز منطقه پنج‌کنت در استان سغد است و به دلیل تاریخ کهن و ارتباطش با تمدن سغدیان شهرت دارد.

نکات مهم درباره پنج‌کنت:
• قدمت تاریخی:
پنج‌کنت یکی از شهرهای مهم سغدیان در دوره باستان بوده و قدمتش به بیش از ۱۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. در آن زمان، این شهر یک مرکز فرهنگی، تجاری و هنری مهم در مسیر جاده ابریشم بود. آثار باستانی شهر قدیمی پنج‌کنت هنوز باقی مانده است.
• ویرانه‌های شهر باستانی پنج‌کنت:
این مجموعه تاریخی شامل بقایای یک شهر قدیمی سغدی است که شامل دیوارهای قلعه، معابد زرتشتی، خانه‌های اشرافی و نقاشی‌های دیواری زیبا است. نقاشی‌های دیواری پنج‌کنت یکی از برجسته‌ترین آثار هنری دوره سغدیان محسوب می‌شود.
• فرهنگ و زبان:
مردم این شهر بیشتر تاجیک هستند و به زبان فارسی تاجیکی صحبت می‌کنند. فرهنگ آن تأثیر زیادی از تمدن ایرانی، سغدی و اسلامی گرفته است.
• مکان‌های دیدنی:
• ویرانه‌های پنج‌کنت باستانی: از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی تاجیکستان که گردشگران و باستان‌شناسان را به خود جذب می‌کند.
• موزه پنج‌کنت: جایی که آثار باستانی مربوط به دوره سغدیان و نقاشی‌های دیواری کشف‌شده در این منطقه نگهداری می‌شود.
• دره زرافشان: این دره زیبا در نزدیکی شهر قرار دارد و با طبیعت بکر و رودخانه‌های زلال، یکی از مناطق دیدنی برای طبیعت‌گردی است.
• مقبره رودکی: آرامگاه ابوعبدالله رودکی، شاعر بزرگ پارسی‌گوی، در نزدیکی پنج‌کنت قرار دارد و یکی از مکان‌های فرهنگی مهم تاجیکستان به شمار می‌رود.

آیا اطلاعات خاصی درباره این شهر نیاز دارید؟

پنجکنت اسم اصلی شهر  پنج کد یعنی ۵ شهر است   در ۲۷۰ کیلومتری جنوب غرب خجند قرار داردوتا دوشنبه هم ۲۴۰ کیلومتر فاصله دارد ، برای ایرانیان لغو روادید شده ، تاجیکستان کوهستانی وحدود ۹۰ درصد از مساحت آن را کوه ها تشکیل میدهندد ، زبان رسمی تاجیکی وحکومت جمهوری است وحدود ۱۰ میلیون جمعیت دارد ، ارگ در وسط شهر

وخانه ثروتمندان است رودکی در سال ۲۴۴ ه ق در روستای رودک از شهر پنجکنت متولد ودر ۸۵ سالگی فوت نموده است . –

بوی ایران


وقتی با تور به تاجیکستان رفتم افتخاری عجیب وجودم را فرا گرفت زیرا آنجا تنها جاییست که انسان احساس ایرانی بودن می‌کند، حتی بیشتر از خود ایران!

از لحظهٔ ورود به فرودگاه «دوشنبه» که این بیت حافظ را بر آن نوشته‌اند: «رواق منظر چشم من، آشیانهٔ توست/ کرم نما و فرود آ، که خانه خانهٔ توست» این حس شروع می‌شود.

زبان زیبای فارسی با تلفظ کهن خراسانی، اندیشه را تا دوردست‌های دوران «سامانیان» واپس می‌برد. با آن لغات فراموش‌شدهٔ کهن دری و پهلوی.

وارد شهر که می‌شوم، تمام کوچه‌ها و خیابان‌ها، با اسامی ایران باستان نامگذاری شده و تندیس‌های «خیام» و «پسر سینا» و  «رودکی» و «فردوسی» همه‌جا به چشم می‌خورند.

واحد پولشان «سامانی» است که ناخودآگاه شکوه شاهنامه را در دل متجلی می‌کند. نام‌های زنانِ گیسو فروهشتهٔ آن‌ها، با آن لباس‌های شاد و رنگی این‌هاست: دلربا، دلکش، دلبر، فرنگیس، مشک‌افشان، گیسوسیاه. نام مردانشان: سیاوش، ایرج، فریدون، فرهاد.

همهٔ شهر به سبک ایران باستان، غرق سرور و آواز، رامشگری و خنیاگری است و در تقویمشان دوازده ماه سال را عزا پر نکرده است. پیش از نوروز، همهٔ مردم در کوی و برزن می‌نوازند و می‌رقصند. روز اول نوروز در مکان بزرگی به نام «نوروزگاه» که به شیوهٔ تخت جمشید آراسته‌شده، جمع می‌شوند و هزاران هزار انسان، دست‌افشان و پای‌کوبان، شادی می‌کنند.

مکان‌های جغرافیایی کشورشان برای اهل ادبیات و تاریخ، یادآور نام‌هایی رؤیایی است: جیحون، بدخشان، خجند و... حتی مکان‌هایی که جزو تاجیکستان نیستند، ولی وقتی در آن فضا قرار می‌گیری نامشان به یادتان می‌آید: خوارزم، بخارا، سمرقند، ذهن را به هرسویی می‌کشانند.

فاصلهٔ ده‌ساعتهٔ دوشنبه تا نزدیکترین ساحل فرارودان را با شوقی کودکانه طی می‌کنم و در ذهنم گذر کیخسرو از جیحون و تیر آرش و تسلیم شدن سیاوش که می‌گفت: «یکی کشوری جویم اندر جهان/ که نامم ز کاووس ماند نهان.»

ابتدا اندوه می‌خوردم که چرا این تکه از بدنهٔ ایران جدا شده، ولی بعد اندیشیدم که همان بهتر که جزو ایران نیست، تا حداقل بر روی این کرهٔ خاکی که روزگاری چهل و چهار سرزمینش، زیر پای پادشاهی داریوش بود، زمین کوچکی باقی مانده باشد که رنگ و روی ایرانی به خود گرفته باشد و بوی ایران بدهد

تاجیکستان یکی از کشورهای آسیای میانه محسوب می‌شود. کشور تاجیکستان از جنوب و شمال با افغانستان و قرقیزستان و از خاور و باختر با چین و ازبکستان همسایه است. تاجیکستان هیچ راهی به آب‌های آزاد ندارد. کوهستانی بودن، بارش فراوان و منابع آب فراوان از ویژگی‌های جغرافیای این کشور است. تاجیکستان در بین کشورهای آسیا میانه کمترین مساحت را دارد اما به خاطر ارتفاع این کشور و کوهستانی بودن آن بلندترین کوه‌های آسیای میانه در تاجیکستان است. جمعیت کل کشور تاجیکستان حتی از جمعیت شهر تهران کمتر است! اما جذاب‌ترین نکته درباره کشور تاجیکستان این است که زادگاه اولین شاعر فارسی زبان است.

پایتخت کشور تاجیکستان شهر دوشنبه است که تا ۸۰ سال پیش دهکدهٔ کوچکی بوده. از آنجایی این شهر محل برگزاری بازارهای محلی بسیاری در تاجیکستان بوده و از دیرباز روزهای دوشنبه بازار بزرگی در آن برپا بوده؛ نام آن را “دوشنبه” گذاشتند و به خاطر نقش تجاری‌اش در تاجیکستان به عنوان پایتخت انتخاب شد. تاجیکستان از لحاظ پهناوری در بین کشورهای جهان رتبه 95ام و ازلحاظ جمعیت رتبه 98ام است. تاجیکستان سال 1370 بعد از فروپاشی شوروی مستقل شددر سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت‌های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان (خجند) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی (۱۸۶۶ میلادی)، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ (۱۸۶۸ میلادی)، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند..

پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ (۱۹۲۸ م)، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱)، تاجیکستان به استقلال دست یافت.

کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱ میلادی)، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا (به رهبری عبدالله نوری) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ (۱۹۹۷ (میلادی) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسیدز ز بان رسمی کشور فارسی تاجیکی است، اگرچه زبان روسی گستره‌ی بازرگانی و حکومتی دارد. در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز این بار خط سیریلیک (روسی) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خط‌ها از عربی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همه‌ی جمهوری‌های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آن‌ها با گذشته‌شان انجام شد.

کاربرد زبان پارسی (دری) توسط تاجیک‌ها به دوران گسترش امپراتوری ساسانیان و متعاقباً انقراض آن به‌وسیله‌ی تازیان مسلمان برمی‌گردد که موجب شد تعداد زیادی از پارسی‌ها به آسیای میانه و حتی به چین پناه ببرند. تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان بزرگ (ازجمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد.

نخستین شاعران پارسی‌زبان زاده اینجاست، رودکی مشهور به استاد شاعران است و در روستایی حوالی سمرقند متولد شد

جاذبه های گردشگری تاجیکستان

1-پارک رودکی

در این باغ (پارک رودکی) که بر سر در آن به خط سیریلیک، “باغ رودکی ” نگاشته شده، مجسمه این شاعر توانای فارسی‌گوی قرار دارد که نشان از اهمیت و توجه فراوان مردم دوستدار شعر و شاعری تاجیک است. رودکی شاعر بلندآوازه آغاز قرن چهارم هجری ایران بوده که زادگاهش در «پنج» از ” رودک ” “سمرقند ” بود و از همین رو به رودکی معروف گشته است. رودکی در اواسط قرن سوم هجری در این روستا متولد شد و در سال 329 در همین محل وفات یافت.

2-  بنای یادبود اسماعیل سامانی

اسماعیل سامانی بنیان‌گذار دودمان سامانیان بود. وی شهر بخارا را به پایتختی برگزید و به زبان و فرهنگ ادبیات فارسی دل‌بستگی بسیار داشت و رودکی سروده‌هایی در ستایش از وی دارد. در تاجیکستان اسماعیل سامانی را بنیان‌گذار تاجیکستان برمی‌شمارند و بنای یادبود اسماعیل سامانی در دوشنبه، از نمادهای این کشور است. مهم‌ترین جایزهٔ علمی این کشور نیز به نام اسماعیل سامانی، برابر ۲ هزار دلار آمریکایی است.
همچنین بلندترین کوه تاجیکستان که تا پیش از فروپاشی شوروی قله کمونیسم نام داشت، پس از استقلال تاجیکستان به نام وی نام‌گذاری شده است

3-قلعه حصار

منطقه حصار که مهم‌ترین اثر تاریخی آن “قلعه حصار ” متعلق به قرن 17 میلادی است، همه‌ساله تعداد زیادی از بازدیدکنندگان و جهانگردان را در آغوش خود فرامی‌گیرد ازجمله در سال 2011 میلادی 1527 شهروند خارجی از این قلعه و دیگر اماکن تاریخی آن بازدید نمودند و 11 هزار از مردم تاجیکستان نیز برای بازدید به این شهرستان آمدند.

قلعه حصار در هفت کیلومتری سمت جنوب شهرک حصار واقع‌شده که نماد فرهنگ باستانی حدود 3 هزارساله مردم تاجیک و همزمان یکی از بناهای تاریخی آسیای مرکزی محسوب می‌شود.

در داخل قلعه، حوض و باغی نیز جای دارد. پله‌های بزرگ و پیش ایوان‌ها که از خشت ساخته شده‌اند به قلعه شکوه خاصی می‌بخشد ولی به‌مرورزمان این پله‌ها تخریب‌شده و از این قلعه تاکنون تنها دروازه‌های عظیم دارای پیشطاق باقی‌مانده است که هرکدام دارای دو مناره ستون‌دار می‌باشند.

این سبک معماری قرون 15-17 بوده و اکثر بناها و قلعه‌ها و دژ‌های آسیای مرکزی با این شیوه ساخته شده‌اند. در اطراف قلعه بازار و کاروانسرا قرار دارد که محل تجمع تجار و خریدوفروش کالای داخلی و خارجی بوده و یکی از بزرگ‌ترین مراکز بازرگانی و تجاری آن دوره بوده است.
در کنار این قلعه همچنین 2 درخت چنار است که دارای 500-700 سال عمر هستند. اهالی اطراف قلعه حصار مراسم عروسی خود را معمولاً در این محل برگزار می‌کنند.

-موزه باستان شناسی ۴

اگر سری به موزه باستان شناسی کشور تاجیکستان بزنید می‌توانید به سادگی ایرانیان زیادی را ملاقات کنید حقیقت این است که بازدید از جمجمه انسان‌ها و یا حیوانات از عوامل بسیار مهمی است که در این موزه دیده می‌شود. در حال حاضر بیش از 530 شی در این موزه نگهداری می‌شود که همگی بسیار زیبا و جذاب هستند. این موزه دارای ساعت کاری مشخصی است که باید به طور دقیق مشخص شود

۵- باغ وحش دوشنبه

باغ وحش دوشنبه یکی از دیدنی‌های بسیار عجیب در کشور تاجیکستان است که به طور کلی طرفداران مخصوص به خود را دارد. در این باغ وحش در حدود 600 حیوان نگهداری می‌شود و شما می‌توانید از گرگ و خرس سیاه و قهوه‌ای و … در آن دیدن کنید. این مکان بسیار دیدنی و خاص است

.

6-آبشارگوسگارف

آبشار گوسگارف یکی از عجایب در دنیا است که یک طبیعت بکر و بی‌نظیر را فراهم ساخته است. این آبشار به طور کلی یک پدیده شاهکار محسوب می‌شود که در قلب تاجیکستان قرار دارد. این آبشار به طور کلی در روستای وارزوب (Varzob Valley) دیده می‌شود و ارتفاع ان به 30 متر می‌رسد. در تابستان این آبشار

بهترین مقطع گردشگری محسوب می‌شود

۷ – موزه قوم شناسی

موزه قوم شناسی تاجیکستان یکی از موزه‌های دیدنی و بسیار ارزشمندی است که به طور کلی دارای فضای تاریخی بی نظیر است. این موزه شما را با پوشاک و آداب و رسوم مردم تاجیکستان در سال‌های قدیم آشنا می‌کند به طور کلی این موزه دارای فضای داخلی بسیار زیبایی است و دیواره‌های آنها نیز بسیار ارزشمند طراحی شده‌اند.

8-یادبود صدرالدین عینی

یادبود صدرالدین عینی یکی از بهترین مکان‌هایی است که برای تاریخ دوستان و کسانی که دوست‌دار ادبیات هستند مورد بازدید قرار می‌گیرد. این منطقه به طور کلی دارای فضای خاصی بوده و با فرهنگ و ادبیات عجیب شده است. این بخش دارای شرایط یادبود مخصوص به خود است و شما می‌توانید در زمان کمی از همه بخش‌های آن دیدن کنید