|
عوامل زمينه ساز آسم قبل و بعد از تولد
خلاصه
علي رغم پيشرفت تكنولوژي و درمان هاي جديد در آسم ، افزايش چشمگيري در
شيوع آن طي ده سال گذشته پيدا شده است . به طوري كه دانشمندان را به
جستجو و تحقيق علت يابي وادار نموده است .
به علاوه
مراجعات مكرر به پزشكان و بستري شدن دربيمارستان و غيبت از كار براي
بيماران آسمي بودجه هنگفتي را به موسسات بيمه و مملكت تحميل نموده است
زيرا به مصداق جمله قديمي پيشگيري بهتر از درمان است در مورد آسم نيز
صادق مي باشد دربرنامه هاي درمان آسم سه مسئله اصلي مي تواند مطرح باشد .
اولا شناسايي زمينه ارثي يا ژنتيك بيمار ثانيا محيط زندگي و شغل بيماران
ثالثا درمان دارويي ، پيشگيري و آموزش والدين . مطالعه زمينه ارثي در آسم
با پيشرفت تكنولوژي مورد توجه است ومكان هائي را در كروموزوم شماره پنج
يا 5q-31-q33
كه در پاتوژنز آسم و سنتز سايتوكايين هايي مثل
GMCSF,IL3,IL5,IL4
نقش دارد شناسايي نموده اند نقشه ژنتيك Gene
map
نيز براي آسم و آلرژي را بدان منسوب نموده اند .
همچنين ژن
آتوپي در كروموزوم 11 نيز از سال 1989 شناخته شده است .
علاوه بر
اين انتقال ارثي آتوپي از والدين مبتلا تا 70% به فرزندان خود
مـــــــــورد قبول مي باشد . بنابراين جهت پيشگيري از ابتلاء كودكان با
والدين آتوپي به انواع آلرژي ها و خصوصا آسم لازم است عوامل زمينه ساز
آسم قبل از تولد كه شامل شناسائي آتوپي مادر و پيشگيري از عوامل آلرژن
محيطي او در نظر گرفته شده و از آنها اجتناب گردد تا كودك آتوپي به دنيا
نياورده كه بعدا دچار اگزما و نهايتا آسم شود . در درجه دوم شناسائي
عوامل زمينه ساز و آلرژن بعد از تولد و دوران شيرخواري و كودكي مي باشد .
نكته قابل ذكر آن است كه
هر چقدر آسم كودك زودتر شناخته شود و از بروز حملات مكرر جلوگيري شود از
پيدايش ضايعات آناتوميك در جدار برونش ها و به عبارت ديگر
remodeling
پيشگيري
مي شود زيرا با پيدايش چنين تغييرات در مجاري هوايي و مزمن شدن آسم شانس
بهبود با داروهاي متسع كننده كاهش مي يابد و بيمار وابسته به استروئيد مي
شود .
عوامل زمينه ساز آسم قبل از تولد
مي دانيم
آسم كودكان 80% با مكانيسم آلرژي و از انواع
IgE mediated
مي باشد بنابراين عوامل آلرژي زا مانند مواد غذايي ، مايت ها ، گرده
درختان ، حيوانات اهلي در محيط زندگي مادر حامله مي تواند باعث استعداد
جنين به گرفتاري آلرژي گردد و TH2
را در برابر TH1
تقويت كند تا در سنتز انترلوكين چهار و IgE
كمك كند وهمچنين اطفال با اندازه گيري IgE
خون بند ناف مشكوك به آتوپي شناسايي مي شوند و حتي المقدور تغذيه شير
مادر توصيه مي گردد . در غير اين صورت اگزماي گونه ها و پيدايش حملات
ويزينگ در هر عفونت ويرال و باكتريال زمينه ساز آسم خواهد شد .
مسئله مهم
استعمال دخانيات در مادر حامله است يا اطرافيان هم مي توانند زمينه ساز
آلرژي و آسم كودك شوند .
عوامل زمينه ساز آسم بعد از تولد
كودك
آتوپيك بعد از تولد اگر با شيرخشك ( شير گاو ) تغذيه شود ممكن است با
زمينه آلرژي قبلي دچار اگزما آتوپيك شود بروز پلاك اگزمائي در صورت چنين
كودكي زنگ خطر براي پيش آمد آسم در ساال هاي بعد مي باشد . از عوامل
برانگيزنده و زمينه ساز شروع زودرس اغذيه مثل تخم مرغ ، مركبات ، ماهي ،
حبوبات ، فرمولا ، تماس با حيوانات اهلي مانند گربه ، سگ ، پرندگان ،
وجود مايت ها ، قارچ ها ، سوسك در اطاق خواب مصرف آنتي بيوتيك ها در سال
اول عمر كه گرايش فعاليت بيشتر TH2
به TH1
همه و همه در پيدايش آلرژي و آسم سهم دارند . بعد از 3-2 سالگي كه كودك
از خانه بيرون مي رود تماس با گرده درختان ، گل و گياه ، حيوانات خصوصا
گربه و سگ و آلاينده هاي محيطي و سيگار كشيدن و عفونت هاي ويروسي در محيط
مهد كودك و يا بازي با اسباب بازي هاي پلاستيكي ، پشمي و كركي حاوي گرده
و خاك و مايت ها مي توانند زمينه آماده براي آسم كودك شوند . در كنار
عوامل زمينه ساز در دوران شيرخواري لازم است به علل ديگر ويزينگ مكرر مثل
جسم خارجي و ريفلاكس GER
و عوامل مكانيكي ديگر مثل آدنوپاتي داخل و خارج برونش و سل داخل و
خــــارج برونش توجه شود . زيرا همان طوري كه آسم آلرژيك و خالص ديده مي
شود هم آسم ثانوي در بيماري هاي مشروحه در فوق مي تواند بروز كند .
به طور
خلاصه با گرفتن تاريخچه دقيق از سابقه مادر و پدر و كودك آتوپيك و
شناسائي محيط زندگي مي توان برنامه پيشگيري آسم را به موازات درمان حملات
انجام داد بدين ترتيب حذف آلرژن ها مانند مايت ها ، قارچ ها ، فضولات
حيواني ، سوسك ، گرده درختان و عطريات ، آلاينده هاي هوا به پيشگيري از
مصرف اغذيه آلرژيزا وداروها مثل آسپرين ، بتابلوكرها ، سولفيت ها موفقيت
چشمگيري در كنترل آسم حاصل خواهد شد . همچنين تميز كردن اتاق خواب ، اتاق
كار ، شستشوي ملافه با آب 55 درجه هفته ای يك مرتبه و استفاده از ملافه
هاي مخصوص از پيشامدهاي بعدي آسم مزمن جلوگيري مي شود . اجتناب از عوامل
زمينه ساز براي كنترل آسم تنها كفايت نمي كند و تهيه برنامه درماني صحيح
پله پله و شناسائي درجـــــــه شدت بيماري (
severity
) و استفاده از داروهــــــاي متسع كننده و كورتيكو استروئيد وتنظيم آب
والكتروليت واكسيژن بايد براي رفع حمله آسم به كار گرفته شود . براي
تشخيص عوامل آلرژي زا بعد از گرفتن تاريخچه از تست جلدي و
PAST
و آزمايش هاي پاراكلينيك ديگر مانند CBC
و شمارش ائوزينوفيل ها وتست توبركولين و تست عرق و نيز انجام تست
فونكسيون تنفسي PFT
و پيك فلومتر مي توان بهره گرفت .
|
