ا سيد هاي چرب ضروري درنوزادان وخانم هاي باردار 

پروفسور محمد حسين سلطان زاده

استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي

مصرف چربي ها كه مادر درزمان بارداري مصرف ميكند ميتواند بر عملكرد مغز جنين تاثير گذار باشد. هفته هاي اول بارداري وسه ماهه آخر زماني است كه دستگاه عصبي در حال شكل گرفتن است ونقش مهمي برروي سيستم اعصاب وآلر ژي ،آستم ، بينائي ، پرخاشگري، پيش فعالي ،عصبانيت وفشار خون دارد

اولين بار در سال 1970 اسيد هاي چرب به نام امگا3  w3  معرفي شددر آن سال يك محقق دانماركي دريافت اسكيموهاي گرينلند عليرغم مصرف چربي ها  چربي خون پائين دارندوشيوع بيماريهاي عروقي در آنها كم است . اسكيموها غذاهاي چرب را از فوك هاي دريائي وماهي ها مصرف ميكردند در سال 1983 اولين مورد فقر امگا3 در دختر بچه 6 ساله با علائم عصبي  وبي حسي  ونوروپاتي معرفي شد

 چربي ها به سه دسته تقسيم ميشود :

1-  اشباع :  زنجيره اي از اتم هاي كربن كه از طريق پيوند ساده به هم متصل شده اند اين چربي ها بايد دررژيم كاهش يابد مثل كره، دنبه ،چربي گوشت قرمز ،نارگيل ،روغن هسته خرما وشير

2-   غير اشباع يگانه :زنجيره اي از اتم هاي كربن كه با يك باند دوگانه تشكيل يافته دماي ذوب پائين تري نسبت به چربي هاي اشباع دارند معمولا مايع اند بهترين مثال روغن زيتون،بادام،فندق وبادام زميني

3-  غيراشباع چند گانه : در زنجيره خود بيش از يك پيوند دو گانه دارند مثل روغن آفتاب گردان ،سويا ، روغن هاي بدست آمده از ماهي ها ،گردو،روغن كتان  ميتوان نام برد اين اسيدهاي چرب غير اشباع چند گانه به دو گروه :

امگا6 (لينولئيك) مثل روغن آفتاب گردان وسويا

امگا3 ( لينولنيك) مثل گردو ،روغن دانه كتان و ماهي وسويا

 هر دو اين اسيدهاي چرب براي سلامتي ورشد مفيد وضروري است اما انسان خود نميتواند آنها را بسازد در كبد 10% به اسيد هاي چندگانه با زنجير بلند تبديل ميشود

اسيد هاي چرب امگا3 درتمام مراحل زندگي لازم است

يكي از مشتقات زنجيره بلند امگا3 دوكوزاهگزانوئيك اسيد DHA  استكه براي تكامل مغز ورشد سلول هاي عصبي وشبكيه چشم اساسي است جنين قبل از تولد از مادر دريافت  وپس از تولد از شير مادرتامين ميكند شير مادر 3-4 برابر شير خشك امگا3 و امگا6 دارد شيرخواران نارس DHA  كمتري دارند DHA  بيشتر باعث افزايش هوش ميگردد

 در كودكي وجواني نيز باعث ميشود كمتر فشار خون بگيرند

در افزايش دور سر وقد ووزن وتكامل بينائي واعمال بينائي نيز موثر است آسم وآلرژي  واتوپي 4 برابر كمتر مبتلا ميشوند كمبود آن يادگيري را مشكل وباعث اختلالات رفتاري  وپيش فعالي ميشود در نوزادان نارس امگا3 در بند ناف كمتر از ترم است دركشور هائي كه ماهي كمتر مصرف ميكنند افسردگي بعد از زايمان زيادتر است

اضافه كردن DHA  به رژيم دانش آموزان پرخاشگري را كاهش داد

كمبودDHA ,EPA  درعصبانيت ورفتار هاي خشن نقش دارد

Reference

1-BMJ volume 326 May 2003

2- Nutrition 12:8-12 1999 Canada

 3- Hornstra  2000

 4- Am J Clinical Nutrition 1994

5- Dunder et al 2001

6- NIH in Bethesda , Maryland, USA April 7-9, 1999

7- FDA,Nov,3,2003

8- PAHO, WHO, FAO , NIH ,Maryland ,USA,1999

9- US Food & Drug Administration,Nov3,2003 FDA