تشخیص نهائی یک مورد پنومونی در شیر خوار4 ماهه


پروفسور محمد حسین سلطان زاده

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

 

بیمار شیرخوار 4 ماهه ای است که با تنگی نفس وسرفه مراجعه کرد. از یک هفته قبل از مراجعه دچار بی حالی وتب و بیقراری شده بود. قبل از مراجعه به وی آتتی بیوتیک وشربت سرفه تجویز شده بود. بخاطر عدم بهبودی به بیمارستان امام حسین (ع) مراجعه کرد.

شیرخوار حاصل زایمان واژینال و13 روز زود تر از موعد مقرر بدنیا آمده بودوزن موقع تولد 1750 گرم وبه علت سیانوز وتنگ نفس مدت 10 روز در بیمارستان بستری بوده است وپس از ترخیص نیز هنگام شیر خوردن دچار سرفه وتنگ نفس و سیانوز می شده است اولین فرزند وواکسیناسیون به موقع انجام شده است.

 در بدو مراجعه شیرخوار بی قرار ودرجه حرارت 4/39 تعداد نبض 170 تعداد تنفس 65 فشار خون نرمال در سمع کاهش صدادر قاعده ریه چپ و قسمت فوقانی شکم برجسته بود طحال تا ناف لمس می شد بیمار با تشخیص اولیه پنومونی تحت درمان نفسیلین وپنی سیلین جی قرار گرفت آزمایشات در حدود طبیعی کشت خون منفی  گاز های خون نرمال در رادیوگرافی ریه اوانتراسییون دیافراگم مطرح گردید رادیوگرافی های بعدی ولوولوس معده همراه با اوانتراسیون دیافرگم چپ مشخص  گردید.با عمل جراحی که با بیهوشی کامل انجام شد ضعف دیافراگم حدود 5-8 سانتیمتر بود برطرف گردید پس از عمل جراحی حال عمومی شیر خوار خوب وسرفه ودیسترس تنفسی وبیقراری  شیر خوار بهبودی یافت.

ولوولوس معده حالت نادری است که تا کنون حدود 52 مورد در بچه ها گزارش شده وعبارت است از چرخش غیر طبیعی یک قسمت از معده به دور قسمت دیگر است واولین بار توسط برتی Bertie   درسال 1866 توصیف شد ودرسال 1904بارشاد    Borcharat                         تریاد دیستانسیون حادناحیه معده وعدم توانائی در عبور دادن لوله نازوگاستریک واستفراغ به صورت اوغ زدن شرح داد.ولولوس در 50 % گزارش ها در شیرخوران کمتر از یک سال روی داده است تشخیص اولیه مهم است چون که احتمال خونریزی شدید ونکروز وپرفوراسیون معده وجود دارد تشخیص با رادیوگرافی با ماده حاجب داده میشودممکن است معده معکوس که آنترم آن در قفسه سینه قرار گیرد گاهی ممکن است ولولوس معده به صورت افقی با اتصال مری به معده پائین تر از معمول نشان دهد با تشخیص ولولوس معده یک وضعیت اورژانس میباشدبرای اجتناب از نکروز معده باید عمل شود وبا عمل جراحی ترمیم انومالی وتثبیت معده انجام گیرد

معمولا شیرخوران با علائم دیسترس تنفسی وپنومونی مراجعه میکنند گاهی با استفراغ ، دیسترس تنفسی وبی حالی شدید همراه است .در بررسی برزنسکی              وهمکاران شیرخوار 11ماهه ای گزارش کردند که با تارخچه 8 ساعت اوغ زدن وبی حالی شدید مراجعه وهمراه دیستانسیون شکم تشخیص ولولوس معده داده شده بود  وتحت عمل جراحی قرار گرفت در بررسی دیگر شاترژی              وهمکاران 6 شیرخوار زیر یک سال ولولوس معده را گزارش نمودند که نشانه های استفراغ ورگورژاتاسیون غذا دارا بودند  گاهی بیماری با تظاهر بالینی پنومونی با شروع تب و بی قراری دیسترس تنفسی باشد در بیمار ما پنومونی تشخیص اولیه بوده است که تشخیص ولولوس معده همراه با اوانتراسیون دیافراگم چپ داده شد ومورد عمل جراحی قرار گرفت .

پنج نقص دیافراگم فتق احشاء داخل شکمی را سبب میشود: هیاتوس مری ، نقص مادرزادی خلفی جانبی ، اتصال غیر طبیعی دیافراگم به استرنوم ودنده های مجاور ، نقص خلف جناغی ،ضعف قسمت تاندونی یا عضلانی دیافراگم که اوانتراسیون ایجاد میکند . اوانتراسیون دیافراگم ممکن است منشا نوروژنیک داشته باشد  که شامل فقدان مادرزادی سلول های شاخ قدامی نخاع  مثل بیماری ورنیک هوفمن یا آسیب به عصب فرنیک باشد اوانتراسیون دیافراگم اغلب در طرف چپ میباشد ولی دوطرفی هم گزارش شده است نشانه های معمول هنگام مراجعه به صورت دیسترس تنفسی وپنومونی می باشد وگاهی به صورت تنگی نفس ، تاکی پنه و سیانوز دیده شوددر بچه های بزرگتر شکایت های گوارشی استفراغ ، نفخ ، سوء هاضمه یا سرفه  وعلائم پنومونی مکرر ممکن است دیده شود .