Probiotics & Prebiotics

پروبیوتیک  و پری بیوتیک

  

پروفسور محمد حسین سلطان زاده

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

متخصص کودکان و نوزادان

طی دوره بالینی عفونی از میوکلینیک آمریکا

 

شناخت نقش ریزسازواره های زنده بر سلامت انسان پیشینه ای طولانی دارد .

در نسخه ای از یک وصیت نامه بسیار قدیمی اظهار شده که :  حضرت ابراهیم عمر طولانی خود را مدیون مصرف شیر ترش دانسته اند .

دانشمند روسی الی مچینکف نیز عمر طولانی مردم بلغارستان رابه :  مصرف زیاد فرآورده های تخمیری شیری  حاوی لاکتوباسیلوس وکاهش فعالیت های سمی میکرب های کولون ربط داد ومفهوم پروبیوتیک را برای اولین بار در سال 1908 برای باکتری های مفید روده ارائه کرد.

امروزه تحقیق در زمینه تولید فرآورده های پروبیوتیک به علت خواص تغذیه ای ودرمانی روند رو به رشدی را دنبال می کند وتلاش برای قرار دادن مستمر پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها در رژیم غذائی روزانه افراد صورت می گیرد .

امروزه فرهنگ استفاده از غذای سالم تفسیر پشتوانه فرهنگی ، علمی ، تمدن وهویت ملت ها را در هر جغرافیائی به ترازو می گذارد وشعار معروف :

ارسطو : غذائی بخورید که شما را درمان کند وداروئی مصرف کنید که ارزش غذائی داشته باشد.

محمد زکریای رازی : هرگاه طبیب موفق شود بیماری ها را با غذا درمان کند به سعادت رسیده است .

پروبیوتیک ماده ای ضد آنتی بیوتیک است ماده موثره دارو در داخل روده سالم موجب تکثیر میکرب های کمک کننده به بدن می شوند . پروبیوتیک ها در بازار داروئی به نام پروتکسین  Protexineکه در اطفال ری استور Restore یافت می شود این ماده ویتامین K می سازد ومحیط روده را برای دفع ، جذب ، سلامت مخاط روده آماده می سازد و برای سلامتی کودکان مفید است .

آنتی بیوتیک ها میکرب های مفید ومضر را با هم از بین می برند . پروبیوتیک ها میکرب های مفید را شناسائی و تکثیر می نماید که برای درمان اسهال طولانی مدت مفید است و به ماست وپنیر وشیر هم اضافه کرده اند . مصرف آنتی بیوتیک ها باعث اسهال می شود ومیکرب های مفید را از بدن خارج می کنند و لذا اگر مجبور به مصرف آنتی بیوتیک هستیم بهتر است پروبیوتیک اضافه کنیم که سیستم دفاعی بدن تقویت شود سوالی که امروز در مورد رژیم غذائی کودکان متداول شده است .

کودکان چه میزان پروبیوتیک میتوانند مصرف کنند . ؟

آنچه مسلم است استفاده از پروبیوتیک ها برای کودکان خیلی مفید است و در هر شرائط سنی کودکان می توانند به صورت روزانه دریافت کنند . پروبیوتیک ها اثر قوی بر روی سلامتی دستگاه گوارش وافزایش مقاومت ایمنی بدن دارند .

روده انسان میزبان هزاران باکتری مفید ودوست می باشد که این باکتری ها برای سلامت روده انسان با انگل ها وباکتری های مضر مبارزه می کنند .

گاهی اوقات این میزان بالانس باکتری ها را تغییر می کند

1-  هنگامی که کودک انتی بیوتیک مصرف می کند

2-   دچار سرماخوردگی یا آنفلوآنزا شده باشد .

3-  دچار آلرژی شدید  یا اسهال باشد

4-  برنامه غذائی نا مناسب داشته باشند

با مصرف محصولات پروبیوتیک در مدت دو هفته این میزان تعادل جبران می شود .

اثرات مفید پروبیوتیک وپری بیوتیک ها در مشکلات گوارشی نوزادان از جمله :

·       اسهال های ویروسی

·       اسهال ناشی از آنتی بیوتیک ها

·       آنتروکولینت نکروزان

·       احتیاط در استفاده از پروبیوتیک ها در نوزادان با بیماریهای مزمن ونقص ایمنی

مکانیسم عمل پروبیوتیک

·       پروبیوتیک رشد پاتوژن ها رابه وسیله اسید اورگانیک و باکتریوسین متوقف می کند

·       پروبیوتیک سیستم ایمنی مخاطی ایلئوم را به وسیله فعال کردن  CD4 + Helper cells      تحریک می کند .

·       پروبیوتیک سیستم ایمنی را در روده باریک تحریک می کند .

 

اسهال کودکان

ترکیب میکربی دستگاه گوارش تاثیر شگرفی بر تندرستی انسان دارد . توانائی جذب پرزی ، عملکرد طبیعی حفاظتی ودفاع موضعی روده ها منوط به وجود میزان مناسب فلور طبیعی آن است . در اسهال حاد ویروسی علاوه بر آب واملاح و ترشحات طبیعی دستگاه گوارش ، بخشی از محتوای میکربی طبیعی روده از دست می رود . جایگزین کردن فلور طبیعی شدت وعوارض بیماری را کم میکند .افزودن فراورده های طبیعی یا صناعی حاوی پروبیوتیک ها به رژیم بیماران دچار اسهال حاد آبکی با نتایج مطلوبی همراه است و می توان فراورده هائی از این دست را به عنوان بخشی از برنامه درمانی کودکان مبتلا به اسهال حاد منظور نمود.

مصرف ماست به عنوان یک پروبیوتیک تاثیر مثبت در درمان اسهال حاد دارد واز قدیم هم مصرف می شده است .

درماتیت آتوپیک

درماتیت آتوپیک از شایعترین بیماری پوستی مزمن وعود کننده دوران شیرخوارگی وکودکی است . رویکرد های درمانی برای کاهش خطر بروز بیماری های آتوپیک ودرمان آن ها در شیرخوارگی وکودکی از روش روش هائی مثل درمان با استیروئید ها به سوی تحریک فعالانه سیستم ایمنی نا بالغ والقاء تعدیل ایمنی در حال پیشرفت است در مطالعاتی که در دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده نشانگر این است که ترکیب پروتیوتیک می تواند شدت بیماری درماتیت آتوپیک را در کودکان از لحاظ بالینی بهبود بخشد.

دل درد مزمن فانکشنال در کودکان

دل درد مزمن یکی از شکایات بسیار شایع در کودکان است . درمان دل درد مزمن عملکردی ( فانکشنال ) کودکان ونوجوانان چالش بزرگ بهداشتی ، درمانی محسوب می شود .

در تحقیقی که در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفته نشانگر این است که در کودکان با دل درد مزمن فانکشنال ، مصرف پروبیوتیک موجب بهبودی تعداد وشدت دل درد مزمن طی مدت کوتاه می شود .